Elmlər doktorları

Anadan olduğu yer: Azərbaycan Respublikası, Şəki şəhəri

Təvəllüdü: 14.06.1950

Təhsili: Bakı Dövlət Universiteti, Fizika Fakultəsi

Elmi dərəcəsi: Biologiya elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Professor

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 03.0001
- ixtisasın adı: Radiasiya biologiyası
- mövzunun adı: Bitkilərdə radiasiya effektinin formalaşmasında qəbul edilmiş dozanın yığılması üsulu

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 03.0001
- ixtisasın adı: Radiasiya biologiyası
- mövzunun adı: Bitkilərin istilik neytronları ilə şüalanmasının təsirlərinin udulmuş dozanın formalaşdırılması üsulu ilə modifikasiyası

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı: 370
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 210
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 200

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 6

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 4

Əsas elmi nailiyyətləri:
     İlk dəfə olaraq istilik neytronlarının bioloji obyektlərə təsiri zamanı müxtəlif növ (n,γ) və (n,α) nüvə reaksiyalarının böyük en kəsik sahələrinə malik elementlərin hüceyrələrin zədələnməsində modifikator kimi istifadəsinə dair qabaqcıl işlərini qeyd etmək olar. Bu işlər tibb radiologiyasında Bor Neytron Tutma Terapiyası (BNCT) kimi radioterapiyanın yeni bir sahəsinə öncüllük etmişdir.
     FP7 IRSES çərçivəsində yaratdığı, müxtəlif ölkələrin: İngiltərə, Almaniya, Çexiya, Slovakiya, Belarus alimlərini bir araya gətirən və müasir genetik metodlardan, proteomikadan və molekulyar biologiyadan istifadə etməklə Çernobıl zonasında xroniki şüalanmaya qarşı bitkilərin dözümlülüyünə dair aparıcı məlumatları əldə etməyə imkan verən kollektiv tədqiqatı nəticələrini göstərmək olar.

Praktiki təklif:
     Gen dəyişmiş və hüceyrələrin klonlaşma üsulu ilə alınan bitkiləri abiotitik stress faktorlara dözümlülük göstərə bilməsini praktiki istifadə etmək olar.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Kryvokhyzha M., Litvinov S., Danchenko M., Khudolieieva L., Kutsokon N., Baráth P., Rashydov N. (2024) How does ionizing radiation affect amyloidogenesis in plants? International Journal of Radiation Biology (accepted in press)
2. Kutsokon N., Rakhmetov D., Rakhmetova S., Khudolieieva L., Rashydov N. (2022) Nursery screening of poplar and willow clones for biofuel application in Ukraine. iForest: Biogeosciences and Forestry, 15(5):401-410. https://doi.org/10.3832/ifor3732-015
3. Khoma Y., Khudolieieva L., Rashydov N., Kutsokon N. (2022) In vitro culture initiation and regeneration of two highly productive clones of poplar. Nova Biotechnologica et Chimica, 21(1):e1089. doi: 10.36547/nbc.1089.
4. Khoma Y.A., Nesterenko O.G., Kutsokon N.K., Khudolieieva L.V., Shevchenko V.V., Rashydov N.M. (2021). Proline content in the leaves of poplar and willow under water deficit. Regulatory Mechanisms in Biosystems, 12(3):519-522. https://doi.org/10.15421/022171
5. Pernis, M., Skultety, L., Shevchenko, V., Klubicova, K., Rashydov, N., Danchenko, M. Soybean recovery from stress imposed by multigenerational growth in contaminated Chernobyl environment. J. Plant Physiol. Available online 10 June 2020. https://doi.org/10.1016/j.jplph.2020.153219.
6. Kutsokon, N., Danchenko, M., Skultety, L., Kleman, J., Rashydov N. Transformation of hybrid black poplar with selective and reporter genes affects leaf proteome, yet without indication of a considerable environmental hazard. Acta Physiol Plant, 2020, 42, 86. https://doi.org/10.1007/s11738-020-03072-6
7. Kryvokhyzha, M.V., Krutovsky, K.V., Rashydov, N.M. Differential expression of flowering genes in Arabidopsis thaliana under chronic and acute ionizing radiation. Int. J. Radiat. Biol., 2019, 95, 626–634. https://doi.org/10.1080/09553002.2019.1562251
8. Georgieva, M., Rashydov, N.M., Hajduch, M. DNA damage, repair monitoring and epigenetic DNA methylation changes in seedlings of Chernobyl soybeans. DNA Repair, 2017, 50, 14–21. https://doi.org/10.1016/j.dnarep.2016.12.002
9. Gábrišová, D., Klubicová, K., Danchenko, M., Gömöry, D., Berezhna, V. V., Skultety, L., Miernyk, J. A., Rashydov, N., Hajduch, M. Do cupins have a function beyond being seed storage proteins? Frontiers in Plant Science, 2016, 6, 1215. https://doi.org/10.3389/fpls.2015.01215
10. Rashydov, N.M., Hajduch, M. Chernobyl seed project. Advances in the identification of differentially abundant proteins in a radio-contaminated environment. Front. Plant Sci. 2015, 6. https://doi.org/10.3389/fpls.2015.00493
11. Klubicová K, Danchenko M, Skultety L, Berezhna VV, Rashydov NM, Hajduch M. Radioactive Chernobyl environment has produced high-oil flax seeds that show proteome alterations related to carbon metabolism during seed development. J Proteome Res. 2013, 12 (11), 4799-4806. https://doi.org/10.1021/pr400528m
12. Klubicová K, Danchenko M, Skultety L, Berezhna VV, Uvackova L, Rashydov NM, Hajduch M. Soybeans grown in the Chernobyl area produce fertile seeds that have increased heavy metal resistance and modified carbon metabolism. PLoS ONE 2012, 7(10), e48169. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0048169
13. Klubicová K, Vesel M, Rashydov N., Hajduch M. (2012) Seeds in Chernobyl: the database on proteome response on radioactive environment. Frontiers in Plant Science. 3:231. doi:10.3389/fpls.2012.00231
14. Klubicová, K., Berčák M., Danchenko M., Škultéty L., Rashydov N.M, Berezhna V.V., Miernyk J.A., Hajduch M. Agricultural recovery of a formerly radioactive area: I. Establishment of high-resolution quantitative protein map of mature flax seeds harvested from the remediated Chernobyl area. Phytochemistry, 2011, 72 10, 1308-1315. https://doi.org/10.1016/j.phytochem.2010.11.010
15. Klubicová K, Danchenko M, Skultety L, Berezhna V.V., Hricová A., Rashydov N.M., Hajduch M. Agricultural recovery of a formerly radioactive area: II. Systematic proteomic characterization of flax seed development in the remediated Chernobyl area. J Proteomics. 2011, 74 (8), 1378-1384. https://doi.org/10.1016/j.jprot.2011.02.029
16. Klubicová K, Danchenko M, Skultety L, Miernyk, J.A., Rashydov N.M., Berezhna V.V., Pret'ová A., Hajduch M. Proteomics analysis of flax grown in Chernobyl area suggests limited effect of contaminated environment on seed proteome. Environ Sci Technol. 2010, 44(18), 6940-6946. https://doi.org/ 10.1021/es100895s
17. Danchenko M, Skultety L, Rashydov NM, Berezhna V, Matel L, Salaj T, Pretova A, Hajduch M. Proteomic analysis of mature soybean seeds from the Chernobyl area suggests plant adaptation to the contaminated environment. J Proteome Res. 2009, 8(6), 2915-2922. https://doi.org/10.1021/pr900034u

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
1) Ukrayna Radiobiologiya Cəmiyyətinin başcısı
2) Ukraynanın Əhalinin Radiasiyadan Qorunma Komitəsinin üzvü
3) Sitologiya və Genetika (Ukrayna), Radiasiya Tədqiqatları (Azərbaycan) və İkincidərəcəli Metabolitlər (Türkiyə) elmi jurnalların redaksiya heyətinin üzvü

Pedaqoji fəaliyyəti:
Kiyev Milli Dövlət Universitenində mühazirəçi

Digər fəaliyyəti:
Elmi rəhbər - 2 doktorant

Təltif və mükafatları:
Slovakiya Elmlər Akademiyasının və Milli Ukrayna Elmlər Akademiyalarının fəxri fərmanları
https://www.eap-plus.eu/object/news/276.1.html

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Laboratoriya rəhbəri

Xidməti tel.: (+994 12) 5383224
Mobil tel.: (+994 55) 2015736, (+38099) 5591365 (WhatsApp, Viber)
Elektron poçtu: nrashydov@yahoo.com, namik.rashid@gmail.com